ศิลปินแห่งชาติ

พิศมัย วิไลศักดิ์

ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์และละครโทรทัศน์-นักแสดง)

           นางสาวพิศมัย วิไลศักดิ์ ปัจจุบันอายุ 75 ปี เกิดเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2482 ที่ตรอกสุเหร่า บางลำพู กรุงเทพมหานคร จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาปีที่ 6 วิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร
           นางสาวพิศมัย วิไลศักดิ์ เป็นนักแสดงและครูสอนศิลปะการแสดง เริ่มแสดง ละครเรื่อง ราชาธิราช ขณะนั้นอายุ 10 ปี ต่อมาได้แสดงเป็นนางเอกและพระเอกในละครอีกหลายเรื่อง พ.ศ. 2501 เริ่มแสดงภาพยนตร์เรื่อง การะเกด และมีฉากการแสดงรำฉุยฉายพราหมณ์ เป็นที่กล่าวขานว่ารำได้อ่อนช้อยงดงามและประทับใจผู้ชม ทำให้โด่งดังติดอันดับนางเอกแถวหน้าของเมืองไทยในทันที และครองความนิยมอย่างต่อเนื่องตลอดหลายสิบปี จากภาพยนตร์เรื่องนี้ทำให้ การรำฉุยฉาย ซึ่งเป็นศิลปะการแสดงของไทยเป็นที่เผยแพร่และรู้จักกันอย่างกว้างขวาง ต่อมามีผลงานการแสดงภาพยนตร์อีกกว่า 300 เรื่อง ได้แสดงทุกบทบาทและทุกเรื่องที่แสดงได้รับความนิยมจากผู้ชม จนได้รับฉายาว่าดาราเงินล้านและราชินีจอเงิน และมีผลงานการแสดงละครโทรทัศน์กว่า 200 เรื่อง นอกจากนี้ ยังมีผลงานบันทึกแผ่นเสียงเพลงประกอบภาพยนตร์ เพลงหนาวตัก และร่วมขับร้องเพลงในคอนเสิร์ตต่าง ๆ

          จากผลงานดังกล่าวจึงได้รับรางวัลมากมาย เช่น รางวัลดาราทองพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รางวัลตุ๊กตาทองพระราชทาน ในฐานะนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยม จากภาพยนตร์เรื่อง ดวงตาสวรรค์ รางวัลสุพรรณหงส์ทองคำพระราชทาน ในฐานะนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยม จากภาพยนตร์เรื่อง ไร้เสน่หา รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ในฐานะนักแสดงประกอบหญิงยอดเยี่ยม จากภาพยนตร์เรื่อง เงินเงินเงิน รางวัลเมขลา ในฐานะผู้แสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม จากละครเรื่อง ปีกมาร รางวัลโทรทัศน์ทองคำ ในฐานะผู้ใช้ภาษาไทยดีเด่น จากละครเรื่อง การะเกด รางวัลสุพรรณหงส์เกียรติยศ ในฐานะบุคคลเกียรติยศ ที่อุทิศตนให้กับวงการกภาพยนตร์ไทยและสังคมอย่างสม่ำเสมอ 

รางวัลและเกียรติคุณที่ได้รับ

• พ.ศ. 2506 ได้รับรางวัลตุ๊กตาทองพระราชทาน ในฐานะนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยม ครั้งที่ 6 จากภาพยนตร์เรื่อง ดวงตาสวรรค์
• พ.ศ. 2510 ได้รับรางวัลพระราชทาน จากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รางวัลดาราทอง โดยผู้ที่ได้รับพระราชทานจะต้องมีคุณสมบัติครบทั้ง 4 ประการ คือ ศรัทธา หน้าที่ น้ำใจ ไมตรี
• พ.ศ. 2521 ได้รับรางวัลสุพรรณหงส์ทองคำพระราชทาน ในฐานะนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยม ครั้งที่ 1 จากภาพยนตร์เรื่อง ไร้เสน่หา และรางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ในฐานะนักแสดงประกอบหญิงยอดเยี่ยม ครั้งที่ 7 จากภาพยนตร์เรื่อง เงินเงินเงิน
• พ.ศ. 2539 ได้รับรางวัลเมขลา ในฐานะผู้แสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม จากละคร เรื่อง ปีกมาร
• พ.ศ. 2540 ได้รับรางวัลโทรทัศน์ทองคำ ในฐานะผู้ใช้ภาษาไทยดีเด่น จากละครเรื่อง การะเกด
• พ.ศ. 2542 ได้รับรางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ในฐานะนักแสดงประกอบหญิงยอดเยี่ยม ครั้งที่ 20 จากภาพยนตร์เรื่อง กำแพง
• พ.ศ. 2543 ได้รับรางวัลโทรทัศน์ทองคำ ในฐานะผู้แสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม จากละครเรื่องไม้เมือง
• พ.ศ. 2546 ได้รับรางวัลโทรทัศน์ทองคำเกียรติยศ คนทีวี ในฐานะบุคคลตัวอย่างและอุทิศตนให้กับวงการโทรทัศน์ เป็นบุคคลหนึ่งในจำนวนหลายคนที่เป็นแรงสำคัญในการพัฒนาให้กับงานของโทรทัศน์อย่างเต็มความสามารถ
• พ.ศ. 2550 ได้รับรางวัลสุพรรณหงส์เกียรติยศ ในฐานะบุคคลเกียรติยศ ที่อุทิศตนให้กับวงการภาพยนตร์ไทยและสังคมอย่างสม่ำเสมอ บุคคลในวงการให้การยอมรับและมีจิตวิญญาณรักวงการบันเทิง

        นางสาวพิศมัย วิไลศักดิ์ เปรียบเสมือนต้นแบบ เป็นครู เป็นบุคลากรที่เคารพ ของคนในวงการบันเทิง ยังเป็นดาราที่ผู้จัดละครต่างติดต่อให้มาร่วมงานด้วยมากที่สุดคนหนึ่ง ทั้งยังเป็นศิลปินอาวุโสที่ให้ความเมตตาชี้แนะแนวทางที่ถูกต้องแก่ดารารุ่นหลัง จึงเป็นที่เคารพรักใคร่ของบรรดาศิลปินรุ่นน้องและรุ่นลูกหลานทั้งหลาย ที่สำคัญคือเป็นดาราผู้มีภาพพจน์ดีงาม เป็นที่ชื่นชมของแฟน ๆ ภาพยนตร์และละครทั่วประเทศทุกเพศทุกวัยมาเป็นเวลายาวนาน นอกจากนี้ ยังเป็นผู้ที่ใช้ภาษาไทยได้อย่างถูกต้อง นับเป็นแบบอย่างที่ดีแก่นักแสดงอื่น ๆ และประชาชนทั่วไปอีกด้วย